X Ogólnopolskiego Forum Geoprodukt "Kamień w naturze, historii i kulturze"

W dniach 2–3 października 2025 roku w Moryniu odbyło się jubileuszowe, X Ogólnopolskie Forum Geoprodukt – ogólnopolska konferencja poświęcona wykorzystaniu dziedzictwa geologicznego i krajobrazowego w rozwoju turystyki, edukacji oraz lokalnych inicjatyw. Wydarzenie, które od dziesięciu lat łączy przedstawicieli nauki, samorządów i instytucji przyrodniczych, zgromadziło ekspertów i praktyków z całej Polski, potwierdzając, że georóżnorodność może być ważnym elementem tożsamości i rozwoju regionów.

Uroczystego otwarcia X Forum dokonał Burmistrz Morynia Sławomir Jasek, witając uczestników i podkreślając znaczenie współpracy lokalnych samorządów w budowaniu wspólnej marki regionu opartej na dziedzictwie przyrodniczym i geologicznym. Następnie głos zabrał Pan Jan Maranda, były Burmistrz Morynia, który przypomniał początki idei geoparku Kraina polodowcowa nad Odrą oraz doświadczenia z realizacji projektu transgranicznego w ramach programu Interreg. W dalszej części wystąpiła Sekretarz Powiatu Gryfińskiego Magdalena Pieczyńska, wskazując na dobrą współpracę powiatu z gminami przy inicjatywach promujących walory przyrodnicze i turystyczne powiatu gryfińskiego. Pierwsza część merytoryczna Forum poświęcona była idei Światowych Geoparków UNESCO oraz roli geologii w rozwoju społeczności lokalnych.

W ramach sesji inauguracyjnej wystąpili:

• mgr Michał Poros, dr inż. Krzysztof Miśkiewicz – Idea Forum Geoprodukt oraz czym jest Światowy Geopark UNESCO. Droga do GEOPARKU o randze UNESCO,
• dr Andrzej Piotrowski, Małgorzata Schiewe – Potencjał transgranicznego Geoparku – Kraina Polodowcowa nad Odrą,
• Wojciech Lewicki – Zapowiedź Forum Geoprodukt 2026 – Geopark Łuk Mużakowa.

Podczas kolejnych prelekcji tematycznych naukowcy i specjaliści przedstawili różnorodne aspekty wykorzystania georóżnorodności w edukacji, turystyce i kulturze.

Uczestnicy wysłuchali m.in. wystąpień:

• dr hab. prof. UJK Marii Górskiej-Zabielskiej – Głazy narzutowe w obiektach dziedzictwa kulturowego Zachodniej Polski,
• dr Katarzyny Szadkowskiej – Ochrona georóżnorodności w praktyce – doświadczenia państwowej służby geologicznej,
• dr hab. inż. Jana Urbana i Rafała Suskiego – Skałki piaskowcowe i jaskinie Niżu Polskiego – unikatowe dziedzictwo geologiczne o potencjale geoturystycznym,
• dr hab. Anny Mader, mgr Michała Porosa i mgr Witolda Wesołowskiego – Kamień w przestrzeni miejskiej Kielc,
• dr hab. prof. UJK Małgorzaty Ludwikowskiej-Kędzi, dr Małgorzaty Wiatrak i Kamila Kozyry – Mini Park Georóżnorodności w Łagowie.

Wystąpienia podkreśliły znaczenie geologii jako ważnego elementu kulturowej tożsamości regionów i inspiracji do tworzenia nowoczesnych geoproduktów. Po części konferencyjnej odbyła się część terenowa, podczas której uczestnicy odwiedzili najciekawsze miejsca regionu, będące przykładem połączenia nauki, edukacji i krajobrazu.

Trasa obejmowała:

• Aleję Gwiazd Plejstocenu w Moryniu,
• Kopalnię Kruszyw w Moryniu,
• Mamutowca w Brwicach,
• Kościół Mariacki w Chojnie.
   

Wyjazd ten pozwolił uczestnikom na poznanie lokalnych przykładów wykorzystania dziedzictwa geologicznego w edukacji i promocji turystycznej.

Drugi dzień Forum miał charakter studyjno-edukacyjny. Uczestnicy odwiedzili miejsca o szczególnych walorach przyrodniczych i historycznych, stanowiące znakomite przykłady zrównoważonego wykorzystania zasobów przyrody w rozwoju turystyki i edukacji.

Na trasie wyjazdu znalazły się:

• Pierwszy Słup Graniczny na Odrze w Czelinie
• Cmentarz wojenny 1. Armii Wojska Polskiego w Starych Łysogórkach,
• Góra Czcibora w Osinowie Dolnym,
• Kopalnia Kruszyw w Bielinku,
• Dolina Miłości w Zatoni Dolnej. 

Podczas wizyty w terenie uczestnicy mieli okazję wymienić doświadczenia i wspólnie zastanowić się nad możliwościami dalszej współpracy między instytucjami naukowymi, samorządami i organizacjami pozarządowymi.  X Ogólnopolskie Forum Geoprodukt "Kamień w naturze, historii i kulturze" w Moryniu potwierdziło, że georóżnorodność i krajobraz są nie tylko zasobem przyrodniczym, lecz także inspiracją dla rozwoju lokalnych społeczności. Wydarzenie połączyło naukę, samorząd i praktykę terenową, stając się miejscem wymiany wiedzy i doświadczeń oraz źródłem nowych pomysłów na przyszłość.

W Forum wzięli udział przedstawiciele wielu instytucji naukowych, samorządowych i przyrodniczych, w tym m.in.:

• Urzędu Marszałkowskiego Województwa Zachodniopomorskiego,
• Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubuskiego,
• Starostwa Powiatowego w Gryfinie,
• Starostwa Powiatowego w Lubaczowie,
• Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie,
• Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego,
• Karkonoskiego Parku Narodowego,
• Nadleśnictwa Mieszkowice,
• Nadleśnictwa Chojna,
• Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego, 
• Urzędu w Joachimsthal,
• Biura Geoparku Eiszeitland am Oderrand e.V. w Joachimsthal,
• Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie,
• Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach,
• Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie,
• Uniwersytetu Wrocławskiego,
• Geoparku Przedgórze Sudeckie,
• Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie,
• Geoparku Świętokrzyskiego – Światowego Geoparku UNESCO,
• Światowego Geoparku UNESCO Kraina Wygasłych Wulkanów,
• EUWT Geoparku Łuk Mużakowa,
• Gminy Gryfino,
• Gminy Trzcińsko-Zdrój,
• Cedyńskiego Ośrodka Kultury i Sportu,
• Muzeum Regionalnego w Cedyni. 

W Forum uczestniczyli również byli Burmistrzowie Morynia – Jan Maranda i Józef Piątek, od lat wspierający ideę geoparków i współpracy międzygminnej.

Forum zostało zorganizowane przez Gminę Moryń, Gminę Cedynia, Gminę Chojnę oraz Gminę Mieszkowice.

Wydarzenie odbyło się pod honorowym patronatem:

• Ministerstwa Klimatu i Środowiska,
• Marszałka Województwa Zachodniopomorskiego Olgierda Geblewicza,
• Starosty Powiatu Gryfińskiego Ewy Dudar.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Szczecinie był Partnerem Ekologicznym wydarzenia, podkreślając znaczenie edukacji ekologicznej i ochrony środowiska w działaniach lokalnych samorządów.

Zadanie pn. „Forum GEOPRODUKT – GEO-EDUkacja – edukacja ekologiczna poprzez georóżnorodność” zostało również dofinansowane przez WFOŚiGW w Szczecinie w ramach programu Edukacja Ekologiczna.

Kwota dofinansowania wyniosła 13 447,47 zł, a całkowity koszt zadania – 18 247,47 zł.